Deze tuin is vernoemd naar Jheronimus Bosch en het lijkt mij een mooie plek om iets over deze bijzondere schilder te vertellen.

Om de rust in de tuin te respecteren, verzoek ik u vriendelijk om hier te luisteren voordat u de tuin betreedt.

Jheronimus Bosch werd rond 1450 in Den Bosch geboren onder zijn eigenlijke naam Jheronimus van Aken. Opgroeiend in een gezin met vier broers en zussen, leerde hij het schildersvak van zijn vader die het op zijn beurt weer van zijn vader en grootvader had geleerd. De familie kwam oorspronkelijk uit Aken, vandaar de achternaam en via Nijmegen kwamen ze in Den Bosch te wonen, waar zij een atelier betrokken vlak bij de Vughterpoort. Jheronimus groeide op in het huis op de markt, dat zijn vader in 1462 kocht en dat ‘In Sint Thoenis’ genoemd werd. Jheronimus zelf werd met Joen aangesproken.

Verder is er over de jeugdjaren van Jheronimus niet veel bekend. Wel staat vast dat de stadsbrand van 1463 waarschijnlijk grote indruk op hem heeft gemaakt, want in latere werken worden veel stadsbranden afgebeeld.

Jheronimus Bosch wordt pas voor het eerst in 1474 in een officieel document genoemd. Hij leent dan samen met zijn vader een groot bedrag aan geld. Waarvoor dat geld gebruikt wordt, staat niet in die stukken vermeld. In 1481 wordt hij voor het eerst genoemd als Jeroen die Maelre, Jeroen de schilder. Dit is twee jaar na het overlijden van zijn vader, waarbij hij zijn erfenis deel gebruikt om een eigen atelier te beginnen en om in het huwelijk te treden. Hij trouwt met Aleid van de Meervenne, een vrouw die opgroeide in een invloedrijke koopmansfamilie. Hierdoor wordt Jheronimus een man die zich de inrichting van een atelier kan bekostigen en is daarbij zelfs niet afhankelijk van de inkomsten van zijn werk. Er is echter veel vraag naar zijn schilderijen en zodoende komt hij in de rijkere kringen van de stad terecht. Het kinderloze paar laat echter bij hun overlijden niet veel na, dus echt mega rijk is Bosch nooit geworden.

Vanaf omstreeks 1490 signeert Joen zijn werk voor het eerst met ‘Jheronimus Bosch’. Zijn werk heeft dan al een bijzondere stijl, die afwijkt van andere Nederlandse kunstenaars. In tegenstelling tot zijn collega’s schildert Bosch veel schrikbeelden met demonen uit de hel, waar vooral het slechte van de mens in naar voren komt. Tot die tijd werden alleen maar hemelse visioenen gemaakt. Daarom gaat men er ook van uit dat de altaarstukken die door Bosch geschilderd zijn nooit als zodanig gebruikt werden. Eén van Bosch bekendste werken is de ‘Tuin der Lusten’ die in het Prado in Madrid te zien is. Een enorm drieluik dat tot de Noordelijke renaissance stijlperiode wordt gerekend.

Omdat hij al tijdens zijn leven zelf populair was, werden veel van zijn werken vervalst. Daarbij werden zijn werken al snel gerestaureerd en bijgewerkt, waardoor het moeilijk te achterhalen is wat nu daadwerkelijk door Bosch zelf geschilderd is en wat niet. Kunsthistorici constateerden daarbij ook nog verschillen in kwaliteit binnen één en hetzelfde werk en gaan er daarom van uit dat meerdere personen tegelijkertijd    aan een stuk hebben gewerkt. De schilderijen werden ook niet van datum voorzien. Het is jammer om te moeten vermelden dat veel van zijn werken ook nog verloren zijn  gegaan. Na zijn dood in 1516 hebben zijn familieleden nog goed geld kunnen maken met vele nabootsingen van zijn werk.

Als u wilt, kunt u nu een rustige wandeling door de tuin maken, maar ik zal u eerst uitleggen waar u vervolgens heen moet. De weg maakt hier in feite een hoefijzer vormige draai naar links, naar de andere uitgang. Volg deze om in de richting van St. Jan te lopen.